برای تبیین نقش و تأثیر روشنفکران ارمنی در طرح و بحث اندیشه‌های اروپایی سوسیال دموکراسی در ایرانِ عصر مشروطه، که موضوع اصلی این مجموعه را تشکیل می‌دهد، سعی شده‌است که در کنار ارائة چند پژوهش در پیشینة تاریخی این تلاش، پاره‌ای از مقالات و نوشته‌هایی که حاصل انطباق دیدگاه‌های مورد بحث با شرایط حاکم بر ایران آن روزگار بودند، نیز معرفی شوند.