قفقاز در فاصلۀ سال‌های پایانی جنگ اول جهانی و رهایی کوتاه مدت مردمان آن سرزمین پس از فروپاشی امپراتوری تزاری تا سه- چهار سال بعد که روسیه از نو و به شکلی جدید بر آن خطه مسلط شد، دورۀ پرتلاطمی را تجربه کرد؛ دوره‌ای که در آن همزمان با تلاشِ پاره‌ای از قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای برای پُر کردن جای خالی روسیه و دست‌اندازی بر آن سامان، برای تأسیس مجموعه‌ای از کشورهای مستقل نیز فرصتی فراهم شد؛ قفقاز در کشاکش جنگ و انقلاب (1917-1921) سرگذشت این دورۀ پرتلاطم است.