از جامعۀ ایرانی تا میهن ترکی زندگی‌نامۀ فکری و سیاسی یکی از چهره‌های نامدار خانات قراباغ است؛ احمد آقایف که در آغاز در مقام عضوی از یک جهان ایرانی، هرچند عضوی به‌دورمانده از پیکر اصلی و تحت اشغال روسیه، در جستجوی کیستی و چیستی خود برآمد و در نهایت به گونه‌ای که در این بررسی نیز در توصیف و توضیح آن سعی شده است، بر آن شد جایگاه خود را در عرصه‌ای دیگر، یعنی در جهان تُرک بیابد.در کنار توصیف و توضیح این فرایند فکری و سیاسی در عین حال از تحولات و رخدادهای قفقاز در سا‌ل‌های پایانی جنگ جهانی اول و انقلاب روسیه و همچنین گوشه ای از تحولات ترکیه در آستان? تبدیل به یک جمهوری نوپا نیز تصویر در خور توجهی بدست می‌دهد.