در مورد موجبات اصلی تأسیس یک حرکت جدایی‌طلبانه در آذربایجان در پاییز ۱۳۲۴، یعنی نقش تعیین‌کنندهٔ دولت شوروی که آن سامان را تحت اشغال نظامی خود داشت، هیچ‌گاه تردیدی وجود نداشت. اما تنها پس از فروپاشی اتحاد شوروی و امکان دستیابی پژوهشگران مستقل به آرشیوهای امنیتی و سیاسی شوروی بود که ابعاد گستردهٔ این ماجرا روشن و مستند شد.آنچه اینک در این مجموعه ارائه می‌شود ترجمهٔ فارسی ۱۴۹ سند استخراج‌شده از آرشیوهای شوروی است که اگرچه در پاره‌ای از پژوهش‌های صورت گرفته دربارهٔ تأسیس، اداره و انحلال حکومت فرقه دموکرات به فرمان مقامات شوروی بدان‌ها اشاره و استناد شده بود اما متن کامل آنها در دسترس نبود.