یکی از مهم‌ترین بخش‌های ایران که در خلال جنگ اوّل جهانی به دلیل چهار سال تاخت‌وتاز سپاهیان روسیه و عثمانی، به ویرانه‌ای بدل شد، صفحات غربی ایران و به‌ویژه آذربایجان بود. مصائب ارومیه خاطرات سرگرد اسکندر افشارپناه برگ دیگری است از دفتر حوادث آن دوره و همچنین پاره‌ای از رخدادهای همان صفحات در خلال جنگ دوّم جهانی.